De Jeugd Onzer Koningin
In 1891 verscheen er bij Uitgeverij Nijgh & van Ditmar in Rotterdam een fraai uitgegeven boek De Jeugd Onzer Koningin. Hierin laat de schrijfster Louise B.B. (pseudoniem van Louise A.J. de Neve) een jonge moeder aan haar kinderen vertellen over de jeugd van koningin Wilhelmina. Het boek, in oblong formaat, bevat verder een titelblad en tien platen uitgevoerd in chromolitho door een tot nu toe onbekende kunstenaar.
De platen geven een beeld van het leven van de jonge koningin, zoals zich dat afspeelde op en rond Paleis Het Loo. Vooral het park rond het Oude Loo krijgt veel aandacht. Hier speelde de jonge koningin bij haar chaletje (afb. 1), voerde zij de hertjes, de duiven en de eendjes, speelde zij met haar hond, de Ierse setter Swell en reed zij met haar lievelingspony Baby. Alle platen bevatten een inzet met een ander tafereel, rond of rechthoekig, die door middel van bloemtakken met de hoofdvoorstelling is verbonden.
Koningin Wilhelmina de duiven voerend bij het chaletje naast het Oude Loo. Links zit haar hond, de Ierse setter Swell. Inzet: de schommel en de wip waar Wilhelmina met andere kinderen speelde. Chromolitho naar ontwerp van Josef Ludovic Scheidel, 1889. In: Louise B.B., De Jeugd Onzer Koningin. Rotterdam 1891, plaat 7. Collectie van de auteur
De platen zijn niet gesigneerd, maar in een levensbericht van Louise de Neve, verschenen in het Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde 1914, wordt vermeld dat Charles Rochussen de ontwerper ervan is. Dat dit op foutieve informatie berust blijkt wel hieruit dat het werk van Rochussen niet de minste overeenkomst met de platen in het boek vertoont. Het werk van Rochussen, die overigens vaak op Het Loo te gast was, is picturaal van karakter en opgebouwd uit kleurtoetsen. De platen in het boek zijn bij uitstek lineair en hebben een sterke omtreklijn. Het zijn voorbeelden van de moderne tekenstijl die aan het eind van de 19de eeuw opkwam.
Koningin Wilhelmina de hertjes voerend in het park van Paleis Het Loo. Aquarel door Josef Ludovic Scheidel, gesigneerd rechtsonder, ca. 1889. Coll. Paleis Het Loo, bruikleen Geschiedkundige Vereniging Oranje-Nassau
Een tekening in de collectie van Paleis Het Loo werpt nieuw licht op de zaak. Deze tekening (afb. 2) is het ontwerp voor de plaat in het boek, waarop koningin Wilhelmina de hertjes voert en is gesigneerd J.Scheidel ft. Josef Ludovic Scheidel (Edinburgh 1848-1895 Medemblik, werkzaam in Den Haag 1883-1893) was in zijn tijd een geliefde en veelgevraagde illustrator, vooral van kinderboeken. Hij heeft een indrukwekkend oeuvre nagelaten, maar bijzondere vermelding verdient het boek waarmee hij de aandacht van koningin Emma zal hebben getrokken: De groote Poppenvergadering te Utrecht. In april 1889 werd in Utrecht een poppententoonstelling gehouden, waarvan de baten (ruim 12.000 gulden!) ten goede kwamen aan de bouw van het Wilhelmina Kinderziekenhuis. De 9-jarige Wilhelmina bezocht deze tentoonstelling en exemplaren van het begeleidende boek met versjes van Frits J. van Leent en platen van Scheidel werden haar en haar moeder aangeboden. Vergelijking van deze platen met die in het boek De Jeugd Onzer Koningin bevestigt dat Josef Scheidel de maker van deze fraaie kleurenlitho’s is geweest. Een laat eerherstel voor deze tekenaar en boekillustrator, wiens werk verwant is aan dat van Cornelis Jetses (1873-1955, Ot en Sien) en J.H. Isings (1884-1977, schoolplaten).
Het park rond het Oude Loo is dit jaar geopend van 1 april tot en met 31 mei op vertoon van een geldige wandelkaart. U kunt dan het chaletje, de vijver en het hertenkamp van dichtbij bekijken en even in de wereld van de jonge Wilhelmina stappen!
Marieke Spliethoff, oud-conservator Paleis Het Loo Nationaal Museum, april 2018
Weetjes van Marieke Spliethoff
Drs. M.E. (Marieke) Spliethoff
Dit weetje is exclusief voor Stichting Koninklijk Apeldoorn geschreven door Drs. Marieke Spliethoff, oud-conservator van Paleis Het Loo.
